«فهم انتقادی»، پیش‌شرط روش‌شناختی مطالعات میان‌رشته‌ای

author

Abstract:

در این جستار، مشکل عمدة اجرای طرح‌ها و پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در این نکته دیده شده است که در این گونه طرح‌ها در نهایت دو نوع الگوی روش‌شناختی در برابر هم صف‌آرایی می‌کنند که همانا روش‌شناسی کمیِ مورد استفاده در علوم طبیعی و روش‌شناسی کیفیِ مورد استفاده در علوم انسانی و اجتماعی است. این مشکل، کار را به جایی رسانده است که گفت‌وگوی سودمند و سازنده میان متخصصان وابسته به هر یک از این دو الگو در یافتن زبانی مشترک برای رسیدن به چشم‌اندازهایی درخور که راهگشای حل مسائل و مشکلات انسانی و اجتماعی باشد، به بن‌بست رسیده است. مسألة ترجمه‌پذیری نیز در سایة همین مشکل سر برمی‌آورد و ازاین‌رو توجه به زبان و معیارهای ارتباطیِ آن در کانون توجه قرار می‌گیرد. در این جستار نخست به بیان ریشه‌های چنین مشکلی پرداخته شده و ضمن برشمردن ویژگی‌ها و نیز بنیان‌های نظری هر دو الگو، بن‌بست ارتباط میان این دو الگو واکاوی و تحلیل می‌شود. سپس با بهره‌گیری از نظریة کنش ارتباطی و کاربردشناسی جهانی و بر پایة معیارهای نظریة انتقادی، راه برون‌رفت از این بن‌بست، در کاربست روش «فهم انتقادی» دیده شده است. روشن است که الگوی روش‌شناختی خود این جستار همانا روش‌شناسی ارتباطیِ برآمده از آرا و اندیشه‌های هابرماس است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

«فهم انتقادی»، پیش شرط روش شناختی مطالعات میان رشته ای

در این جستار، مشکل عمده اجرای طرح ها و پژوهش های میان رشته ای در این نکته دیده شده است که در این گونه طرح ها در نهایت دو نوع الگوی روش شناختی در برابر هم صف آرایی می کنند که همانا روش شناسی کمیِ مورد استفاده در علوم طبیعی و روش شناسی کیفیِ مورد استفاده در علوم انسانی و اجتماعی است. این مشکل، کار را به جایی رسانده است که گفت وگوی سودمند و سازنده میان متخصصان وابسته به هر یک از این دو الگو در یافتن...

full text

تحلیل انتقادی مطالعات پژوهشی در علوم پزشکی

An intellectual critique of researches is a fundamental procedure through which knowledge promotion may be achieved. Different aspects of the subject should be sought. There are several points that made the critique of studies an important activity. These include: student critique, critique in order to process findings, verbal critique following the verbal research presentation, written critiqu...

full text

روش‌شناسی پژوهشی رئالیسم انتقادی؛ فهم مبانی، فرایند و اسلوب اجرا

نقدهای وارد بر پارادایم‌های غالب در سیطره علم به‌ویژه پارادایم‌های تحصّل‌گرایی و تفسیری، تلاش برای یافتن پارادایم‌های جایگزین را تشدید کرد. یکی از پارادایم‌هایی که در همین راستا پا به منصه ظهور نهاد، رئالیسم انتقادی است. این پادارایم که تقریباً پارادایم نوظهوری تلقی می‌شود، ضمن اصالت‌بخشی به هستی‌شناسی، با به عاریت گرفتن هستی‌شناسی از تحصّل‌گرایان و معرفت‌شناسی از تفسیریون، آشتی‌ای بین دو این پارا...

full text

چهار روایت در فهم معنای مطالعات میان‌رشته ‏ای

آیا مطالعات میان‌رشته ‏ای در دوران معاصر از برداشت یکسانی برخوردار بوده و معنای واحدی برای آنها متصور است؟ امروزه در باب ضرورت مطالعات میان‌رشته ‏ای تقریباً اجماع قابل قبولی در میان متفکران و صاحب‏نظران وجود دارد. برخلاف چند دهه قبل دیگر نمی ‏توان از استقلال حوزه ‏های علوم انسانی سخن گفت. این حوزه ‏ها به ‏شدت به‏ هم پیچیده ‏اند و لذا بحث میان‌رشته ‏ای بحث عام و متعارفی شده است. در این راستا روای...

full text

تحلیل انتقادی مطالعات پژوهشی در علوم پزشکی

تحلیل انتقادی یا نقد خردمندانه مطالعات پژوهشی، فرآیندی اصولی در پالایش و توسعه دانش است و در این فرآیند جنبه های گوناگون موضوع به دقت بررسی و تحلیل می شود. امروزه به خاطر دلایل متعدد، نقد به یک فعالیت مهم تبدیل شده است. این دلایل عبارتند از: نقد دانشجویی، نقد برای بهره برداری از نتایج، نقد شفاهی پس از ارائه مقاله در یک همایش، نقد مقاله برای چاپ، نقد کتبی گزارشهای پژوهشی نوشتاری، نقد چکیده ها بر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 4

pages  21- 44

publication date 2011-07-10

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023